EITB DATA: Kontsumitzen dugun energiaren % 10 soilik ekoizten dugu Euskadin

Euskadiko autohornikuntza-tasa ez % 10era iristen, hau da, erosi egin behar dugu kontsumitzen dugun energiaren % 90, eta erosketa Estatuan zein Estatutik kanpoko beste herrialde batzuetan egin behar dugu, Eustatek eta Energiaren Euskal Erakundeak (EEE) argitaratutako datuen arabera.

Hala ondoriozta daiteke EITB DATAk energiaren sektorearen inguruan egin duen eta gaur EITBk bere hedabide guztietan argitaratu duen azken ikerketatik.

Autohornikuntza-tasa % 10era ere ez iristeak (% 9,7) ondorio zuzena du: Euskadik kanpoko energiaren mendekotasun handia du. Datu hori nahiko egonkor dago 2018. urtetik, eta hobekuntza txiki bat izan du, aurreko urteetako tasa apur bat gorago egon ostean.

Azpimarratzeko moduko beste datu baten arabera, EAEko autohornikuntza-tasa EBko 27 estatu kideen batezbestekotik oso urrun dago, Europan % 45,1ekoa baita. Suedia da kanpoko herrialdeekiko mendekotasun txikiena duen estatua, kontsumitzen duen energiaren % 70 berak ekoizten baitu. Italian (% 23,7) eta Espainian (% 27,2) gutxiago ekoizten dute, baina Euskadin baino askoz ere gehiago egiten dute, 2019ko datuen arabera.

Euskadin kontsumitzen dugun azken energiaren bi heren baino gehiago petrolioari eta deribatuei, eta gasari dagokie. Datua gainerako erkidegoetan jasotzen denaren antzekoa da, baina beste herrialde batzuetan ikusitakoa baino nabarmen altuagoa da. Esaterako, Frantzian, Alemanian eta Italian petrolioaren eta deribatuen pisua % 34,4 eta % 38,7 artean kokatzen da.

Euskadik kontsumitzen duen argindarraren % 43 ekoizten du; Nafarroak, % 172

Ekoizpen elektrikoari dagokionez, Euskadik kontsumitzen duen argindarraren % 43 baino ez du ekoizten, eta % 17 bakarrik ekoizten du energia-iturri berriztagarrien bidez; hortaz, gainerako % 83a iturri ez berriztagarrien bidez lortzen da. Kontsumitzen den energiaren % 57 Iberiar penintsulako interkonexio sistematik dator, hau da, beste autonomia erkidegoetatik.

Nafarroan, aldiz, kontsumitzen den argindarraren % 172 ekoizten dute; % 49 iturri berriztagarrien bidez eta % 51 iturri ez berriztagarrien bidez. Ekoizten duen gainerako % 72a interkonexio-sistemara isurtzen du.

Espainian ere, kontsumitzen dena baino gehiago ekoizten dute: % 101; horietatik % 47 iturri berriztagarri eta % 53 iturri ez berriztagarrietatik.

Familien gastuaren % 6-7 inguru energiaren faktura ordaintzera bideratzen da Euskadin

Aipatutako energia ordaintzeko orduan, energiaren faktura EAEko familien gastu osoaren % 6-7 ingurukoa da, eta % 8-9koa Estatuko familien kasuan.  Proportzio hori nahiko egonkorra da 2008tik, baina alde handiak daude autonomia-erkidegoen artean, "familiaren aberastasunaren" arabera, eta ", eta, hain zuzen ere, horrek eragiten du Euskadin datua apur bat txikiagoa izatea, % 6,4koa (2018-2019ko datuak).

Pertsona bakoitzak 930 ordaindu behar ditu urtean energia erosten Euskadin

Euskadiko pertsona bakoitzak 930 euroko gastua dauka urtero energian, 2018 eta 2019ko datuen batez bestekoaren arabera, urte horietan ez baitaude datuak pandemiaren eta gerraren eraginpean.

Energiaren faktura horren ia erdia (% 47) erregaia (automoziokoak) ordaintzeko erabiltzen da, heren bat (% 31,4) argindarra ordaintzeko, % 18,3 gasa ordaintzeko eta % 2,8 bestelakoak ordaintzeko.

2022rako, prezioen goranzko joera ikusita, oso litekeena da pertsona bakoitzeko gastuak 1000 euroko langa erraz gainditzea, inoizko marka guztiak hautsita.

Hain zuzen ere, etxeetako energia-fakturari dagokionez, argindarraren zein gasaren gastua zeharo igo da erkidego guztietan.

Argindarraren prezioaren inguruan, Espainiak du EBko 27 estatu kideen artean bigarren preziorik altuena, Alemaniaren atzetik. Gasaren zerrendan, era berean, Espainia bigarren postuan dago EBko herrialdeen zerrendan, Suediaren atzetik, EUROSTATek plazaratutako datuen arabera.

Argindarra zein gasa horren garesti ordaintzeko arrazoiak oso antzekoak dira bi kasuetan: kontsumorako prezioen panela, kontsumitzaileen tipologiaren (etxeak, industria) eta merkatuen (arautua eta librea) arabera, eta herrialde bakoitzeko mix energetikoa eta trantsizio ekologikorako estrategiak.

24 hilabeteko "ezohiko" egoera igoera azaltzeko

Energiaren prezioen gorakada azaltzeko orduan, 24 hilabete begiratu behar da atzera, "ezohiko" egoera izan delako, EITB DATAren inkestak dioenez, Trantsizio Ekologikoaren eta Erronka Demografikoaren Ministerioak emandako datuak aipatuta.

-2020an, jarduera ekonomikoaren eta kontsumoaren galerak energia-eskaria murriztu zuen, eta ondorioz prezioek behera egin zuten.

-2021ean, pandemiak eragindako geldialdiaren ostean, jarduera ekonomikoaren eta kontsumoaren normalizazioak energia-eskaria bultzatu zuen, eta prezioak igotzen hasi ziren.

-2022an, Ukrainako gerrak gasaren prezioari zuzenean eragin dio, eta energia-merkatuak zuzenean ezegonkortu ditu.

Hain zuzen ere, urteko lehen hilabeteetan ikusi izan ditugu maximo historikoak bai gasaren salneurrian, baita petroliokoan ere.

Era berean, Brent petrolioaren prezioak (erreferentziazkoa da gasolina, gasolio, keroseno eta abarren prezioak ezartzeko) goranzko bilakaera izan du, gasaren eta argindarraren prezioek bezala, Brent upelarena apur bat motelagoa izan bada ere.