Itxi

Hizkuntza eskubideak

Aldeetako batek eskatuz gero epaiketak euskaraz egitearen alde agertu da Europako Kontseilua

EITB Media

Leer en Castellano

Hizkuntzen Europako Gutunari buruz egindako ebaluazio-txostenean, Europako Kontseiluko adituek oraindik konpondu gabeko gaiak ikusten dituzte Espainiako hezkuntzan, Justizian, Estatuko Administrazioan zerbitzu publiko batzuetan eta mugaz gaindiko harremanetan.

Epaiketa bat, Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE). Argazkia: EFE

Europako Kontseilua Hego Euskal Herrian epaiketak euskaraz egin ahal izatea legez bermatzearen alde agertu da, aldeetako batek hala eskatzen badu. Agintariei eskatu die neurriak har ditzatela, eskubide hori gauzatu daitekeela bermatzeko.

Hizkuntzen Europako Gutunari buruz egindako ebaluazio-txostenean, Europako Kontseiluko adituek, oro har, adierazi dute hizkuntza koofizialen babes-sistema "ondo garatuta" dagoela Espainian, eta 2023tik aurrera erabil daitezkeela Kongresuan eta Senatuan.

Baina oraindik konpondu gabeko gaiak ikusten jarraitzen dituzte hezkuntzan —"oso kezkatuta" daude gaztelaniazko gutxieneko eskolak ezartzen dituzten epaiekin—, Justizian, Estatuko Administrazioan zerbitzu publiko batzuetan eta mugaz gaindiko harremanetan.

Justiziari dagokionez, adierazi dute egungo legediak edo horren irakurketak "ez duela bermatzen" auzitegiek prozedurak hizkuntza koofizialetan egingo dituztenik, eta Estatuan daturik ez dagoela onartu arren, "gauza jakina" dela "ia inoiz ez direla erabiltzen" ez saioetan, ez epaietan, ez agirietan edo aldeekiko komunikazioan.

Halaber, Europako adituek gaineratu dutenes, instantzia judizial gehienek "ez diete erantzuten dokumentazioa euskaraz, katalanez edo galegoz jasotzeko eskaerei".

Euskararen kasu zehatzari dagokionez, Kontseiluak neurriak hartzeko eskatu du, aldeetako batek eskatuta Hego Euskal Herrian epaiketak euskaraz egin ahal izatea bermatzeko, eta euskaraz erabili diren prozedura judizialen erregistroa egiteko eskatu du.

Estatuko Administrazioa

Europako Kontseiluak, era berean, hizkuntza koofiziala duten erkidegoetan Estatuko Administrazioaren egoitzetan dagoen egoera kritikatu du, hizkuntza horrekin lan egin ahal izateko ezagutza duten langileen proportzioa "baxuegia delako eta administrazio-testu eta inprimaki asko gaztelaniaz bakarrik daudelako oraindik eskuragarri".

Izan ere, herritarrek Estatuko Administrazioak Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) eta Nafarroan dituen egoitzekin euskaraz jarduteko aukera izan dezaten neurriak hartzeko eskatu du.

Adituek, halaber, gizarte eta osasun zerbitzuetan euskararen erabilera errazteko lan egitea eskatu dute, eta EAEn dagoen euskarazko irakaskuntza tekniko eta profesionaleko prestakuntza-eskaintza areagotzearen alde agertu dira.

Nafarroako zonifikazioa

Gainera, Nafarroaren kasuan, zonifikazioak euskal hizkuntza Foru Erkidegoan erabiltzeko jartzen dituen "oztopoekin bukatzea" eskatu dute. ETB-3ko programazioa Nafarroako eremu euskaldunean "gutxienez" ikusi ahal izateko neurriak hartzea ere eskatu dute.

Ikus-entzunezko sektorea

Europako adituen ustez, telebista- edo irrati-programen eskaintza hizkuntza koofizialetan "oro har, ona" da, baina ez Estatuko telebista publikoan, TVEn, "eskasa" dela uste baitu.

Azkenik, ikus-entzunezko nazioarteko plataformen agerpenarekin erkidego batzuek jada akordioak egin dituzte filmak eta programak bikoizteko, baina Europako Kontseiluak Espainiako Estatuko agintariei ere ahaleginak egin ditzatela eskatu die.