Ezpalak: "Diskoa kolpe bat bezalakoa izatea nahi genuen"

Play botoia sakatu eta “Zatoz” kantuak Kolpatu Topatu Ezpalak taldearen diskoa zabaltzen duen lehen unetik, bateria boteretsu eta lehorrak eta baxu distortsionatu gaitzak argi uzten dute: indartsu dator Zestoako laukotea.

Eñaut Gaztañaga (gitarra), Juanjo Berasain (ahotsa), Unai Eizagirre (baxua) eta Janardana Iglesias (taldeko bateria berria da, Xabi Arrietaren tokia hartuta) ez dira otzandu, ezta hurrik eman ere, Oso Polita diskoetxeak binilo eta CD formatuetan eta plataforma digitalean argitaratu duen lanean, beren ibilbide labur baina nabarmengarriko bigarren diskoan.

Soinu garratz eta puntadunak, nolanahi den, kontrapuntu argia erakusten du gitarra arinetan zein Juanjo Berasainen ahots lakar baina modulatuan. Entzuleak nekez garaituko du, diskoko bigarren kolpea jotzen duen “Itzala” kantuan, “Hegan edo hilik”en eta “Denbora”n adibidez, abeslariari oihuka batzeko tentazioa, lelo itsasgarriek eta suspergarriek ahotsa jasotzeko xaxatuta.

Lehenengo diskoan jada bazeuden melodiak beste elementu batzuez jantzita ageri dira oraingoan. Grungearen edo behinik behin grungearen alderik melodikoenaren (Alice in Chains…) oihartzunak nabarmen apaldu dira, eta punk garaikidearen soinuak gailentzen dira Kolpatu Topatu-n: Idlesen laztasuna eta nerbioa, Frank Carter & the Rattlesnakesen ahots melodia biribil eta ekoizpen neurritsuak, Fontaines DC irlandarren freskotasuna…

Eñaut Gaztañaga taldeko gitarrista eta diskoaren ekoizlearekin hitz egin dugu, honetaz guztiaz gehiago jakiteko.

Aurreko lana baino zorrotzago dator “Topatu Kolpatu”. Nondik dator laztasun hori?

Lehenengo lana oso azkar eginda dago, eta, musikalki, laukoteko kideok ez genuen elkar ondoegi ezagutzen. Gero, disko hori zuzenekora eramaten hasi ginenean, konturatu ginen soinu gogorragoa genuela, Juanjok jarrera eta ahots punkagoa erakusten zuen zuzenean, eta taldeak soinu indartsuagoa zuen.

Eta oraingoan, zuzeneko izaera hori diskoan islatu nahi izan dugu, diskoa kolpe bat bezalakoa izatea. Hortik dator bai oldarkortasun puntu hori baita “Topatu Kolpatu” izenburua ere.

Argazkia: Josu Torrealday

Ez dakit diskoa pandemiaren aurretik edo ondoren grabatu duzuen eta, hortaz, egoerak eraginik izan ote duen. Dena dela, nola eragiten du aldarteak, egoera emozionalak, konposatzeko orduan?

Disko honetako hiru abesti aurreko diskoa kaleratu eta berehalaxe ateratakoak dira; errepertorio txikia genuen, eta kantu gehiago behar genituen. Aspaldi sortu ziren.

Baina beste denak itxialdian zehar atera genituen, etxean geundela. Hortaz, bai, nik uste eragina izan duela alde horretatik. Badago irteteko, kontzertuetan eztanda egiteko irrika bat, eta abestiak bat-batekoagoak dira.

Kontzertu pila bat jotzen ari ginenean harrapatu gintuen honek denak, gure onenean, eta igartzen da gure gogo hori, hitzetan ere. Ez dago horren inguruko hitzik bere horretan, baina igartzen da.

Gaztain estudioan grabatu duzue diskoa, zeure zuzendaritzapean, noski. Nola aldatzen da nork bere taldea grabatzeko lana? Zer arrisku eta abantaila ditu horrek?

Niretzat erosoagoa da, nik buruan oso argi izaten dudalako zer nahi dudan egin nire musikarako, zer soinu nahi dudan.

Beste talde bat grabatzen duzunean, beraien gustuak eta ibilbidea kontuan hartu behar dituzu, eta guztiz ados egon zaitezke edo ez. Azkenean, bere helburua lortzen lagundu behar diozu musikariari.

Kasu honetan, berriz, gure kantuak izanda, oso argi dugu nora eraman ekoizpena, eta nik erraz egiten dut lana. Asko gustatzen zait neure kantuekin lan egitea.

Arriskua, berriz, noiz bukatu erabakitzea da. Nahi adina buelta eman diezazkiokezu proiektuari, eta nahasketak bukatzea gehiago kostatzen zait; beti pentsatzen dut hobe daitekeela. Eta batzuetan bukatzen jakin behar da, infinitua baita, bestela.

Masterizazioa Estanis Elorzaren esku utzi duzue, Doctor Master estudioan. Zelan azalduko zenioke horretaz ezer ez dakienari masterizazio prozesuak estudiotik ateratako nahasketari zer ekartzen dion?

Masterraren kontua ere aldatzen ari da azkenaldian, CDa desagertzear baita, eta hori zen estandarra, CDrako bolumen egokiak lortzera begira egiten ziren masterizazio prozesu guztiak. Ez dago oso argi zer gertatuko den.

Baina, era klasiko batean, masterra honetan datza: bolumenaren sabaia 0 puntu batean badago, CD potente baten bolumena 0tik oso gertu dago.

Masterraren prozesua da estudioan pistaz pista grabatu eta gero egin dugun nahasketa puntu horretara gerturatzea. Estudioan lortu dugun bolumena -8 puntuan badago, esaterako, masterrak 0tik ahalik eta gertuen utzi behar du nahasketa hori, soinu dinamikak puskatu gabe.

Estudioan egindako nahasketa eta horren dinamikak errespetatuta, horren bolumena igotzeko soinu prozesua da masterizazioa, oso-oso labur azalduta.

Soinuan aditu gisa, nola ikusten duzu euskarri fisikotik digitalerako saltoa? Kontuan izaten da entzuleak non eta nola entzungo duen diskoa?

Egia da gero eta gehiago entzuten dugula musika digitalean eta gero eta denbora gutxiago daukagula CDak osorik entzuteko. CDa, gainera, desagertzen ari da, euskarri bezala. Biniloa, aldiz, goraka doa, agian gordetzeko, objektu bezala, gustagarriagoa delako. Niri, musika entzuteko erriturako eta gordetzeko, asko gustatzen zaidan formatua da.

Kasu honetan, Estanisek bi master egin zituen, bata CDrako eta streamingerako eta beste bat binilorako, desberdintasun batzuekin: grabe batzuk moztu egiten dira…

CDa desagertzen den momentuan, master eta nahasketa prozesuak aldatuko direla imajinatzen dut. Gero eta gehiago egiten da, adibidez, batera nahastu eta masterizatu, eta streamingaren bolumenak ere begiratzen dira, bakoitzak bere mailak dituelako.

Ez dakit nola eboluzionatuko duen honek. CDaren estandarra mantentzen da oraindik, baina aldaketa etorriko da.

Eta musikari, soinu teknikari eta ekoizle batek nola hartzen du publikoak bere obra baldintza kaskarretan entzutea?

Tira. Nik uste streamingen plataforma batean, Spotifyn esaterako, ez dela gaizki entzuten. Azkenean, prozesu baten bidez eskuragarri dituen kantu denen bolumena berdintzen du, baina ez du artxiboa horrenbeste hondatzen.

Tristura by Ezpalak

Egia da jendeak mobilean aurikular gabe entzuten duenean, oso era kaskarrean entzutera ohitzen dela, erdi monoan…

Lehen diskoa autoekoizpena izan zen, eta bigarren hau Oso Politak atera du, Last Tour promotora erraldoia atzean duen diskoetxeak. Zelan sortu zen aukera hori eta zerk konbentzitu zintuzten?

Gure ideia, aurrekoan bezala, autoekoiztea zen hasiera batean, baina Ayuken management etxea sartu genuen ekuazioan. Eta diskoa grabatuta genuenean, beraiek proposatu ziguten Oso Politari erakustea.

Asko gustatu zitzaien diskoa, eta beraiek argitaratzea proposatu ziguten, dena eginda zegoenean: ekoizpena, grabazioa…

Nahiko bukaeran sartu da, oraintxe hasi gara eta itxura ona du oraingoz. Gustura gaude sortu dugun taldearekin.

Argazkia: Josu Torrealday

“Euskal Herriko mugetatik haratago” iristeko asmoa erakusten duzue promozio orrian. Nora eta noiz iritsi nahi duzue?

Tira, nik ez dut lehentasun modura jartzen. Nik Euskal Herrian ahalik eta kontzertu gehien eman nahiko nituzke, disko honekin jendearengana iritsi eta prozesu horretan guk asko disfrutatzea. Gero, ametsak betetzen diren edo ez eta bakoitzak noraino iritsi nahi duen…

Egia da Ayuken managementetik bai esaten digutela Euskal Herritik kanpora ere joko dugula, irten egingo garela, eta taldekide batzuk oso gogotsu daude horrekin. Unai eta biok helduagoak gara, baina Juanjo eta Janar gazteak dira oraindik, eta gogo handia dute jotzeko Madrilen edo Bartzelonan, esate baterako.

Eta badaukagu zerbait baieztatzear, udari begira. Zenbat eta ate gehiago jo eta toki gehiagotara iritsi, hobeto. Ez dugu lehentasun bezala jarri, baina irteten bagara oso gustura joango gara.

Zuzenekoei dagokienez, zer moduz moldatzen ari zarete pandemia garaiko kontzertu hauetara? Nola bizi izan dituzue orain artekoak?

Hasieran pixka bat harrigarria da jendea eserita ikustea. Etapa ezberdinak ere izan dira. Aurreko diskoko biraren bukaera aldera harrapatu gintuen kontzertu formatu honek, eta hasieran jendeak zerbezatxoa zeukan eta mahaietan eserita egoten zen. Nahiz eta eserita izan, antz handiagoa zuen kontzertu normal bateko giroarekin.

Gero, edan gabe eta distantzia handiarekin, hotzagoa eta gogorragoa zen gurea bezalako talde batentzat, energia handia daukagulako eta publikoarekin feedbacka bilatzen dugulako.

Baina zortea izan dugu, jo ahal izan dugulako. Ez gara kexatuko, baina badaukagu gogoa betiko kontzertuetara itzultzeko.

Argazkia: Josu Torrealday

Non eta zein baldintzatan izango litzateke zuretzat Ezpalaken kontzertu ideala?

Niri gustatzen zaidana kontzertu zoroa da, edozein tabernazulotan, irekita eta jendez goraino: jendea eta gu agertokian saltoka… Buruan hori daukat: halako irekiera bat, Ondarroako Portuko Ranpin edo.

Ilusio hori daukat ea noiz egin ahalko den horrelako kontzertu bat. Agian ezin da gehiago egin taldeak ez duelako funtzionatzen edo jendeak halakoetara joateari uzten diolako. Baina nire ilusio pertsonala horrelako kontzertu batera itzultzea da.

 “Hauxe naiz ni” kantatzen duzue diskoko kantu batean. Zer da Ezpalak zuentzat? Zein da Ezpalaken esentzia?

Nik uste rock aternatiboko taldea garela. Esentzia grungea daukagu, zuzenekoen aldetik. Talde rockeroa gara, baina leloetan 90eko hamarkadako pop melodia malenkoniatsuen puntu bat daukagu.

Oreka daukan taldea gara. Zati batzuetan oso biolentoak izan gaitezke, baina gero melodia ere lantzen dugu. Eta oso harro gaude egin dugun disko honekin; horregatik “Hauxe naiz ni”.