''Leyenda dorada'k nostalgia, esoterismo bitxia eta mistika nahasten ditu'

Otsailean Berlinalen aurkeztu eta gero, Ion de Sosak (Urnieta, 1981) eta Chema Garcia Ibarrak (Elx, 1980) Donostia Zinemaldiaren 67. edizioko Zabaltegi-Tabakalera sailera eramango dute Leyenda dorada beren film labur berria.

Atmosfera bero batez eta aktore ez-profesionalak baliatuz, lanak Caceresko Motanchez herriko udal igerilekuko arratsalde arrunt bat irudikatzen du. Ez da, nolanahi den, arratsalde aspergarri bat: 16 mm-an filmatutako hamaika minutuko istorioan, egunerokoa eta azalekoa izugarri eta misteriotsuenarekin nahasten da.

De Sosarekin hitz egin dugu, Zinemaldiaren atarian.

Film laburra Berlinaleren azken edizioan erakutsi zenuten, aurretik lanak erakutsi dituzun toki berean. Nola joan zen? Zelako harrera izan zuen?

Bai, Berlinalen estreinatu genuen, zorionez, Chemak bere aldetik eta nik neuretik egindako aurreko lanak estreinatu genituen jaialdi berean. Oso harrera ona izan zuen, Arte kateak Frantziarako eta Alemaniarako emisio-eskubideak erosi zizkigun.

Hori arrakasta handia da guretzat; izan ere, Leire Apellanizekin batera dudan ekoiztetxearen bidez Espíritu sagrado Chema Garcia Ibarraren ekoizpenean parte hartzen ari gara, eta, Berlinaleko arrakastari esker, baliteke norbaitek pelikula horretan ere interesa jartzea.

Nola egin duzu lan oraingo honetan Chema Garcia Ibarrarekin batera lau eskutara?

Gauza askok batzen gaituzte: eszenaratze soila, laukiratze orekatuak, plano geldiak eta aktore ez-profesionalak maite ditugu, solemnitatea baztertzen dugu eta umore berdina dugu.

2013. urtean ezagutu genuen elkar, Berlingo kebab batean, zinema-jaialdian. Gero, Sueñan los androides (Blade Runner lanean oinarrituta Benidormen girotutako thriller retrofuturista) idatzi zuen Chemak nirekin eta Jorge Gil Munarriz gipuzkoarrarekin, eta neuk zuzendu nuen.

2016an, Chemak zuzendu eta Zabaltegi-Tabakalera sailean aipamen berezia jaso zuen La disco resplandece lanaren argazkilaritzaz arduratu nintzen. Leyenda dorada lanean egiletza partekatu dugu lehenengoz, eta oso pozgarria da guretzat aurten lan horrekin Zinemaldira itzultzea.

Zergatik kokatu zenuten istorioa herriko igerileku batean?

Nire ama, Ana, Extremadurako herri txiki batekoa da, eta nire familiaren zati txiki bat bertan bizi da oraindik. Zoritxarrez, aitita-amamak hildakoan, udako hiletan familiaren, batik bat lehengusu-lehengusina askoren, topagune zen etxea saldu zuten. Uste dute umezaroaren nolabaiteko nostalgiarekin lotuta dagoela.

Bestalde, 2017an, filmatu baino urtebete lehenago, Chema, Leonor Diaz (zuzendari artistikoa) eta hirurok bertara joan ginen egun batzuk pasatzera, eta igerilekua inguratzen duen paisaiarekin txundituta gelditu ziren. Dudarik gabe, toki berezia zen, errealitatearen eta naturaz gaindikoaren arteko fantasia hau eraikitzeko toki egokia.

Istorioan, eguneroko kontuak eta gertakari bitxiak arazo handirik gabe uztartzen dira. Balio handiegia ematen al zaio errealismoari arte munduan?

Gidoian, Chemak oso ondo laburbildu zituen lehen aipatu dizudan nostalgia sentimendu hori, esoterismo bitxi bat eta tokiaren nolabaiteko mistika.

Nola edo hala, pelikulak maila berean jartzen ditu mirariak, ikonografia kristauaren ikurra, eta muki berde estralurtar baten bidez irudikatutako zientzia-fikzioa. Gure igerilekuan dabiltzan bainulariei bost axola zaizkie naturaz gaindiko gertakari magiko horiek.

Atmosfera indartsu bat eraikitzen saiatu ginen, igerilekuari toki nagusia eskainita eta ura ere protagonistatzat hartuta.

Nolakoa izan da aktore ez-profesionalekin lan egiteko esperientzia?

Nahiko erraza. Bai Chema bai ni oso ohituta gaude gure pelikuletan aktore ez-profesionalekin lan egiten. Proiektu zehatz honetan, casting bat egin genuen herrian, baina ia inor ez zen aurkeztu. Aurkeztu ziren guztiak hartu genituen, eta gero osatu egin behar izan genuen, proiektua tabernaz taberna azaldu eta pertsonak ia-ia atez ate bilatuta.

Filmatzeko orduan, jendea ez nahasteko, nik argazkilaritza zuzendari gisa jardun nuen batez ere, eta Chema aktoreengandik onena ateratzen aritu zen, bera ibili zen zuzentzen. Jendeak, oro har, oso ondo egiten du.

Orainaldi arrakastatsuaren ondoren, zer etorkizun aurreikusten diozu Leyenda dorada lanari?

Bada, duela gutxi Kimuak 2019 katalogorako aukeratu dute, eta horrek konfiantza handia ematen dit, esperientzia handia duten banatzaileak baitira; seguru nago ahalik eta ikusle gehienengana iristen lagunduko digutela.

Nola bizi izaten duzu Zinemaldia? Zer esanahi du donostiar batentzat bere pelikula bertan aurkezteak?

 (Kar-kar) Ni urnietarra naiz! Hala ere, ohore erraldoia da Zinemaldiak lehenengo aldiz zuzendarikide gisa hautatzea. Ederra da zure ingurukoak proiekziora gonbidatu ahal izatea eta horren hautaketa zaindu eta zorrotzaren barruan zaudela jakitea.

Hiriaren kultura ikonoa da, eta Gipuzkoan publiko irekia eta kritikoa egotea dakar.